اقتصاد چرخشی، ناجی صنعت فولاد در فصل کمبود انرژی

به  گزارش آهن نیوز،در فضای اقتصادی داخل کشور، اعلام رسمی اجرای حذف چهار صفر از پول ملی، به تعبیر تحلیل‌گران نشانه‌ای از تورم بالای ۶۰ تا ۷۰ درصدی و فشار مضاعف بر بازارهای کالایی از جمله فولاد است. از سوی دیگر، کسری بودجه ۵۰ درصدی دولت تا پایان سال احتمال اتخاذ سیاست‌های متنوع مالی و ارزی را افزایش داده است.
بر اساس برآوردها، پنج سناریوی اصلی در دستور کار دولت قرار دارد:
۱. افزایش نرخ دلار آزاد از ۱۰۷ به حدود ۱۲۷ هزار تومان (میان‌مدت)
۲. رشد نرخ نیما تا محدوده ۱۰۰ هزار تومان (کوتاه‌مدت)
۳. افزایش نرخ گاز صنعتی به بیش از ۵ هزار تومان (کوتاه‌مدت)
۴. انتشار اوراق جدید و تضعیف بازار سرمایه (میان‌مدت)
۵. گسترش پایه‌های مالیاتی (میان‌مدت)

به همین دلیل، پیشنهاد تحلیلی برای فعالان زنجیره فولاد، خرید انبوه پیش از آغاز محدودیت‌های گازی زمستان است تا از رشد احتمالی قیمت‌ها مصون بمانند.

♻️ اقتصاد چرخشی فولاد؛ از قراضه تا شمش

در چارچوب اقتصاد چرخشی، استفاده از قراضه و ضایعات فولادی به‌جای آهن اسفنجی به‌عنوان راهبردی کلیدی برای کاهش هزینه تولید و افزایش بهره‌وری منابع مطرح است. با نزدیک شدن به فصل محدودیت گاز و رشد قیمت آهن اسفنجی، استفاده از قراضه می‌تواند پایداری تولید و صرفه اقتصادی بالاتری را برای واحدهای ذوبی رقم بزند.
تبدیل ضایعات به شمش، نمونه‌ای عملی از اقتصاد چرخشی است که در آن مواد اولیه داخلی مجدداً وارد چرخه تولید شده و ارزش افزوده‌ی بالاتری ایجاد می‌کنند.

با این حال، محدودیت‌های خرید و فروش قراضه از جمله الزام به مجوزهای زیست‌محیطی و سقف تناژ، موجب شکل‌گیری بازار غیررسمی و انحصار در این بخش شده است؛ موضوعی که برخلاف اصول اقتصاد چرخشی، شفافیت و بهره‌وری صنعت را کاهش داده است. از سوی دیگر، کنترل قیمت ضایعات یکی از ابزارهای واقعی دولت برای مدیریت نرخ فولاد داخلی محسوب می‌شود؛ ازاین‌رو، سیاست‌گذاری در این حوزه باید همسو با اهداف تولید پایدار و رشد صنایع پایین‌دستی تنظیم شود.

⚙️ عوارض صادراتی و چالش زنجیره ارزش

در حال حاضر، عوارض پایین صادراتی (۱ تا ۵ درصد) بر مواد خامی مانند سنگ‌آهن، کنسانتره و گندله، به خروج منابع ارزشمند و تضعیف زنجیره صنعتی فولاد منجر شده است. کارشناسان معتقدند اعمال عوارض سنگین‌تر بر این اقلام می‌تواند ضمن جلوگیری از خام‌فروشی، به افزایش عمق صنعتی کشور کمک کند. با این حال، دولت به دلیل نیاز ارزی و افت تقاضای جهانی برای محصولات نهایی فولاد ایران، موقتاً از این سیاست صرف‌نظر کرده است.

در مقابل، عوارض صادراتی ۳۰ درصدی و اجرایی حدود ۸۰.۵ درصدی بر قراضه و ضایعات آهنی، عملاً صادرات این بخش را غیرممکن ساخته و فرصتی ویژه برای کارخانه‌های داخلی فراهم کرده است تا مواد اولیه را به‌صورت ریالی خریداری و محصولات نهایی را دلاری صادر کنند. این شرایط مصداق بارز پیاده‌سازی اقتصاد چرخشی در زنجیره فولاد ایران است که می‌تواند به افزایش تولید، سودآوری و شفافیت صنعت منجر شود.

🌍 وضعیت قیمت‌ها در بازار جهانی فولاد