مقاله تحلیلی «دیپلماسی فولاد» در نسخه حرفه‌ای و خبری

به گزار ش آهن نیوز ،به گفته او، ایران در سال‌های اخیر با توسعه ظرفیت تولید، در جمع تولیدکنندگان برتر جهان قرار گرفته، اما تغییر قواعد تجارت جهانی، تحریم‌های مالی و الزامات زیست‌محیطی، ریسک‌های تازه‌ای پیش روی صادرکنندگان قرار داده است.

پیچیدگی تجارت فولاد در شرایط تحریم

بر اساس گزارش‌های انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران (ISPA)، ارزش صادرات زنجیره فولاد در یک سال حدود ۷.۶ میلیارد دلار برآورد شده، اما مسیر صادرات همچنان با چالش‌هایی همراه است. عبدالعظیمی تحریم‌های بانکی، محدودیت در دسترسی به سیستم‌های پرداخت بین‌المللی و استانداردهای سخت‌گیرانه محیط‌زیستی اروپا را از موانع اصلی معرفی کرد. به گفته او، قواعد دفتر کنترل دارایی‌های خارجی آمریکا (OFAC) عملاً تعاملات مالی شرکت‌های ایرانی را پیچیده کرده و ضرورت طراحی سازوکارهای حقوقی و مالی جایگزین را افزایش داده است.

ضرورت «دیپلماسی فولاد»

این کارشناس سه دلیل کلیدی برای نیاز ایران به دیپلماسی فعال فولادی برمی‌شمارد:

• فولاد به یک اهرم اقتصادی ـ سیاسی تبدیل شده و شبکه‌های وابستگی منطقه‌ای ایجاد می‌کند.

• قوانین تجارت جهانی، به‌ویژه مقررات کربنی اروپا، در حال تغییر است و تولیدکنندگانِ فاقد شفافیت محیط‌زیستی را حذف می‌کند.

• رقابت منطقه‌ای با حضور ترکیه، امارات و برخی کشورهای آسیایی شدیدتر شده و این کشورها راهبردهای تهاجمی صادراتی را به‌کار گرفته‌اند.

ابزارها و راهبردهای پیشنهادی

عبدالعظیمی پنج محور اصلی را برای بازطراحی صادرات فولاد پیشنهاد می‌کند:

1. تنوع‌بخشی هوشمند بازارها با تمرکز بر آفریقا، آسیای میانه و جنوب آسیا.

2. ایجاد کانال‌های مالی جایگزین شامل تهاتر، ارزهای محلی و سازوکارهای حقوقی کم‌ریسک.

3. پاسپورت دیجیتال محموله‌ها برای ثبت منشأ، کیفیت و ردپای کربن جهت عبور از استانداردهای سختگیرانه بازارهای هدف.

4. شبکه‌سازی منطقه‌ای و تدوین پروتکل‌های همکاری برای استانداردسازی و تسهیل لجستیک.

5. کاهش ریسک‌های تجاری از طریق بیمه‌های اعتباری، قراردادهای تضمینی و LCهای انعطاف‌پذیر.

سه سناریو برای آینده دیپلماسی فولاد ایران

او سه مسیر پیش‌روی کشور را چنین توصیف می‌کند:

• سناریوی خوش‌بینانه: اتصال فعال به بازارهای جهانی و افزایش سهم صادرات به بیش از ۴۰ درصد تولید.

• سناریوی محتاطانه: تداوم وضع موجود و محدود ماندن به بازارهای منطقه‌ای با صادرات ۸ تا ۹ میلیون تن.

• سناریوی بدبینانه: تشدید محدودیت‌ها و سقوط صادرات در نتیجه انزوای تجاری.

نمونه‌های جهانی

در بخش تجربه‌های عملی، عبدالعظیمی به ترکیه اشاره می‌کند که با اصلاح شبکه حمل‌ونقل و سیاست‌های ضددامپینگ سهم منطقه‌ای خود را تثبیت کرده است. همچنین چین و هند با توسعه پلتفرم‌های تجاری و بازارهای منطقه‌ای توانسته‌اند رقابت‌پذیری خود را حفظ کنند.

ریسک‌ها و ملاحظات

به گفته او، تکیه بیش از حد به مسیرهای کشور ثالث ریسک حقوقی بالایی دارد و تغییر سیاست‌های تعرفه‌ای در بازارهای هدف ممکن است مسیرهای صادراتی ایران را قطع کند. به همین دلیل دیپلماسی اقتصادی باید هم‌زمان با توان لجستیکی و فناوری کشور به‌روزرسانی شود.

توصیه‌های سیاستی

عبدالعظیمی پنج اقدام فوری را ضروری می‌داند:

• تدوین نقشه راه دیپلماسی فولاد با همکاری وزارتخانه‌ها و نهادهای صنفی.

• راه‌اندازی پایلوت «شناسنامه دیجیتال محموله‌های فولادی».

• ایجاد کریدورهای تجاری فولاد با کشورهای منطقه.

• بسته‌های حمایتی برای صادرات مقرون‌به‌صرفه.

• آموزش صادرات هوشمند برای شرکت‌های متوسط و کوچک.

جمع‌بندی

به باور نویسنده، دیپلماسی فولاد تنها یک گزینه تکمیلی نیست، بلکه «عامل بقا» برای صنعت است. اگر ایران بخواهد جایگاه خود را در میان ۱۰ تولیدکننده بزرگ جهان حفظ کند، راهی جز انتخاب مسیر دیپلماسی فعال، فناوری‌محور و منطقه‌گرا ندارد.

انتهای خبر/ص