بهترین و سریع‌ترین روش تامین مالی در صنعت فولاد: فراتر از وام‌های بانکی و بورس کالا

همه می‌دانیم که صنعت فولاد یکی از ارکان اصلی توسعه صنعتی و زیربنایی در تمامی کشورهای دنیاست. ما هم با داشتن این ‏صنعت مهم در کشورمان می‌توانیم به رشد اقتصادی، اشتغال‌زایی و توسعه زیرساخت‌ها چشم بدوزیم. با این حال این صنعت به ‏سرمایه زیادی نیاز دارد و از سوی دیگر تأمین مالی و نقدینگی آن بسیار دشوار است. ‏

در گذشته تولیدکنندگان فولاد فقط با روش‌هایی مانند عرضه سهام و دریافت وام بخشی از نیاز مالی خود را تأمین می‌کردند. اما ‏چون این روش‌های سنتی با مشکلاتی همچون پیچیدگی‌های اداری، زمان‌بر بودن دریافت وام، مشکلات نقدینگی و… مواجهه ‏هستند، روش جدیدتری مثل “کرادفاندینگ” وارد عمل شده است. در این روش سرعت دریافت نقدینگی افزایش یافته و دیگر ‏پیچیدگی‌های دریافت وام وجود ندارد. اما صنایع تولید فولاد چطور می‌توانند از طریق کرادفاندینگ وجوه مورد نیازشان را تأمین ‏کنند؟ با ما همراه باشید تا به این سوال شما پاسخ دهیم.‏

چالش‌های نقدینگی و تامین سرمایه برای تولیدکنندگان فولاد ‏

همانطور که در ابتدای صحبتمان هم اشاره کردیم، صنعت تولید فولاد یکی از صنایع پرمصرف است که به سرمایه بسیار زیادی نیاز ‏دارد. همین موضوع تأمین مالی برای این صنایع را کمی دشوار می‌کند. به طور کلی مهم‌ترین چالش‌های نقدینگی و تأمین سرمایه ‏برای تولیدکنندگان فولاد عبارتند از:‏

نوسانات قیمت ارز و مواد اولیه

بسیاری از مواد اولیه، قطعات یدکی و حتی تجهیزات کارخانه‌های فولاد جزء کالاهای وارداتی هستند که به ارز خارجی وابسته ‏هستند. بنابراین افزایش نرخ ارز باعث افزایش شدید هزینه این صنایع می‌شود. این موضوع بر جریان نقدینگی شرکت‌ها فشار ‏مضاعفی ‏وارد می‌کند.‏

مشکل بازگشت سرمایه از محل فروش داخلی

از آنجا که تولیدکنندگان فولاد محصولات خود را به صورت مدت‌دار و اعتباری در بازار عرضه می‌کنند، وجه نقد برای آن‌ها با تأخیر ‏همراه است. در شرایط رکود بازار این مشکل به چشم می‌خورد و خریداران فولاد قادر به پرداخت به موقع تعهدات خود نیستند.‏

محدودیت در سرمایه در گردش

یکی دیگر از مشکلات پیش‌روی صنایع فولاد، بالا بودن هزینه‌های جاری است که شامل هزینه‌های انرژی، حمل‌ونقل، حقوق و ‏دستمزد، مواد اولیه و نگهداری تجهیزات هستند. از سوی دیگر تولید فولاد در همان ابتدای مسیر به سرمایه‌گذاری کلان نیاز دارد. ‏

تعهدات صادراتی و موانع ارزی

برگشت ارز حاصل از صادرات هم یکی دیگر از چالش‌های تأمین نقدینگی در صنایع تولید فولاد است. به هر حال طبق قوانین ‏کشور تولیدکنندگان مجبور به بازگرداندن ارز حاصل از صادرات به سامانه نیما هستند که با نرخ کمتر از بازار آزاد محاسبه می‌شود.‏

فراموش نکنیم در کنار این مشکل، قوانین و مقررات متغیر صادرات فولاد نیز مزید بر علت می‌شود و می‌تواند جریان نقدی ناشی از ‏بازارهای خارجی را مختل کند.‏

روش‌های تأمین مالی برای صنایع فولاد

با همه این صحبت‌هایی که در مورد چالش‌های تأمین مالی برای صنایع فولاد کردیم، با توجه به اهمیت و تاثیر این بخش تولید در ‏اشتغالزایی، رشد و پیشرفت اقتصادی، نمی‌توان تولیدکنندگان فولاد را از تولید منع کرد. بلکه باید شرایط لازم برای افزایش ‏سرمایه‌گذاری در این بخش را افزایش داد.‏

همان‌طور که در ابتدای مطلب هم اشاره کردیم در حال حاضر سه روش برای تأمین سرمایه مورد نیاز صنعت فولاد وجود دارد که ‏در ادامه به بررسی آنها پرداخته‌ایم.‏

دریافت تسهیلات بانکی

دولت‌ها همواره به دنبال تسهیل پرداخت وام به صنایع بوده‌ و قدم‌هایی نیز در این رابطه برداشته‌اند. برای مثال باید به طرح وام ‏نوبان بانک صنعت و معدن اشاره کنیم که تسهیلاتی با نرخ سود ۹ درصد و ۲۳ درصد، برای واحدهای تولیدی را ارائه می‌دهد. در ‏عین حال تولیدکنندگان برای دریافت این مبلغ مجبور به ارائه مدارکی مانند پروانه بهره‌برداری هستند. همچنین متقاضیان باید ‏حداقل 200 میلیون تومان در بانک مورد نظر سپرده‌گذاری کنند. ‏

سقف این تسهیلات، تا ۵ میلیارد تومان با بازپرداخت حداکثر ۱۲ ماهه تعیین شده است. ناگفته نماند سقف تسهیلات نیز بسته به ‏فروش کالا یا خدمات قابل تأیید شرکت است. این در حالی است که تولید فولاد به سرمایه بیش از 5 میلیارد تومان نیاز دارد که ‏تنها بخش کوچکی از نیاز تولیدکنندگان را تأمین می‌کند.‏

از سوی دیگر دریافت وام بانکی برای این گروه از صنایع تولیدی با مشکلات دیگری نیز همراه است:‏

•  دریافت وثیقه‌های سنگین (زمین، تجهیزات، ضمانت‌نامه بانکی و…) از تولیدکنندگان

•  طولانی شدن روند اداری برای دریافت تسهیلات (گاهی بیش از دو سال طول می‌کشد)‏

•  اثر منفی بر ترازنامه (افزایش بدهی و کاهش اعتبار نزد سایر سرمایه‌گذاران)‏

• عدم هم‌راستایی با نیازهای سرمایه در گردش

• اجتناب برخی از بانک‌ها در پرداخت تسهیلات به دلیل نوسانات بازار، سیاست‌های دولتی و تحریم‌ها

در نهایت باید بگوییم دریافت وام برای صنایع تولید فولاد فقط برای تأمین سرمایه در گردش کاربرد دارد. همچنین در صورتی که ‏نیاز تولیدکنندگان بسیار پایین باشد، دریافت وام بانکی می‌تواند راه‌حل مناسبی باشد.‏

عرضه سهام در بازار بورس

یکی دیگر از راه‌حل‌های پیش‌روی تولیدکنندگان فولاد، ورود به بازار بورس و عرضه سهام خود در این بازار است. در این روش وجوه ‏مورد نیاز از طریق سرمایه‌گذاران تأمین می‌شود که هیچ بدهی را برای شرکت تولید فولاد ایجاد نمی‌کند. از سوی دیگر حضور در ‏بازار بورس باعث افزایش اعتبار برند نیز می‌شود.  ‏

با این همه مزایا اما نباید فراموش کنیم که تأمین مالی از طریق عرضه سهام با مشکلات زیادی همراه است. در مورد شرکت‌های ‏تولید فولاد که جزء صنایع پرمصرف و پرریسک محسوب می‌شوند و به سرمایه زیادی نیاز دارند، عرضه عمومی سهام کار ساده‌ای ‏نیست. ‏

به طور کلی مهم‌ترین مشکلات پیش‌روی تولیدکنندگان فولاد برای عرضه سهام در بورس عبارتند از:‏

•  پیچیدگی‌های قانونی و فرآیندی: روند پذیرش شرکت تولید فولاد در بورس زمان‌بر، پرهزینه است و به انطباق با ‏الزامات متعدد نیاز دارد. در این رابطه ارائه اطلاعات شفاف، صورت‌های مالی حسابرسی‌شده، گزارش‌های تحلیلی و رعایت ‏استانداردهای حاکمیت شرکتی ضرورت دارد.‏

• ‏الزام به شفافیت و گزارش‌دهی مداوم: تولیدکنندگان فولاد برای ورود به بازار بورس مجبور به ارائه گزارش‌های مالی فصلی، ‏افشای اطلاعات بااهمیت و رعایت انضباط مالی بالا هستند. اما چون برخی از این شرکت‌‌ها با چالش جدی مواجه هستند، ‏قادر به اجرای این الزامات نیستند.‏

• ‏ترس از واگذاری کنترل مدیریتی: برخی از مالکان صنایع تولید فولاد برای ورود به بازار بورس نگران از دست دادن ‏کنترل مدیریتی خود هستند؛ زیرا با ورود سهامداران جدید، امکان دخالت در تصمیم‌گیری‌ها، انتخاب هیأت‌مدیره و ‏حسابرسی مستقل افزایش می‌یابد.‏

• نوسانات شدید بازار سرمایه: از آنجا بازار سرمایه ایران به شدت تحت تأثیر اخبار سیاسی، نرخ ارز، قیمت جهانی ‏کالاها و سیاست‌های دولتی است، قیمت‌گذاری اولیه سهام شرکت تولید فولاد ریسک بالایی دارد.‏

• کمبود تحلیل دقیق از صنایع پایه: سرمایه‌گذاران اغلب روی شرکت‌های با سود سریع یا فناوری‌های نو تمرکز دارند. ‏در نتیجه عرضه سهام شرکت‌های تولید فولاد با استقبال ضعیف یا قیمت‌گذاری نامناسب مواجه می‌شود.‏

• ‏هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم عرضه اولیه: عرضه سهام در بورس دارای هزینه‌های مستقیم (مشاور پذیرش، ‏حسابرس و کارمزد) و غیرمستقیم (آماده‌سازی زیرساخت‌ها، اصلاح ساختار مالی و …) است.‏

تأمین مالی جمعی (کرادفاندینگ)‏

سومین روش تأمین سرمایه مورد نیاز صنایع فولاد از طریق کرادفاندینگ صورت می‌گیرد. در این روش سرمایه مورد نیاز از طریق ‏سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی جمع‌آوری می‌شود. در این روش نیازی به طی کردن بوروکراسی و پیچیدگی‌های اداری نیست و ‏تولیدکنندگان می‌توانند طی مدت کوتاه سرمایه مورد نیاز خود را تأمین کنند. ‏

‏ برای مثال در مجموعه دونگی سرمایه در گردش برای تولید و فروش تختال فولادی با مبلغ 25 میلیارد تومان تأمین شده است. ‏این در حالی است که در طرح وام نوبان بانک صنعت و معدن، سقف وام 5 میلیارد تومان تعیین شده است. بنابراین با قاطعیت ‏می‌توان گفت کرادفاندینگ بخش زیادی از نیاز مالی صنایع فولاد را تأمین می‌کند که در رشد این صنایع و توسعه کلی اقتصاد کشور ‏تاثیرگذار است. ‏

مقایسه روش‌های تأمین مالی صنایع فولاد

اگرچه در بالاتر به طور کامل به مزایا و معایب روش‌های تأمین مالی برای شرکت‌های تولید فولاد پرداختیم، اما در جدول زیر به ‏مقایسه کلی بین آن‌ها پرداخته‌ایم.‏