به گزارش خبرنگار رسانه آهن‌نیوز؛ عراق با افزایش تعرفه واردات میلگرد از ایران و توسعه سریع ظرفیت‌های داخلی تولید فولاد، نه‌تنها صادرات ماهانه میلیون دلاری ایران را هدف گرفته، بلکه نقش ژئواکونومیک همسایه شرقی خود در منطقه را بیش از پیش به چالش کشیده است.
سید حمید حسینی، عضو هیات‌رئیسه اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق، روز گذشته از افزایش تعرفه واردات میلگرد ایرانی از ۲۰ به ۳۰ درصد خبر داد. به گفته وی، این تصمیم بخشی از سیاست بغداد برای حمایت از واحدهای نوساز تولید میلگرد در سلیمانیه، اربیل، کربلا و بصره است.
صادرات میلگرد در معرض خطر؛ رقابت با تولید محلی
«این اقدام می‌تواند ضربه‌ای جدی به سهم ایران در بازار ساخت‌وساز عراق وارد کند؛ بازاری که طی سال‌های اخیر یکی از اصلی‌ترین مقاصد صادرات غیرنفتی کشور بوده است»، حسینی هشدار داد.
در حالی که ایران تاکنون بخش مهمی از نیاز فولادی عراق را تأمین می‌کرد، بغداد اکنون با سرمایه‌گذاری در زنجیره ارزش افزوده داخلی، از واردات صرف به تولید داخلی با استفاده از شمش وارداتی، از جمله شمش ایرانی، روی آورده است.
مگاپروژه بندر فاو و جاده توسعه؛ ایران از مسیرها کنار گذاشته می‌شود؟
این تحولات صنعتی در کنار برنامه‌ریزی گسترده برای تکمیل بندر فاو و پروژه «جاده توسعه»، موجب نگرانی فزاینده تهران از حذف تدریجی از کریدورهای استراتژیک ترانزیت کالا در منطقه شده است.
جاده توسعه، طرح جاه‌طلبانه عراق برای اتصال خلیج فارس به ترکیه و اروپا، که بدون عبور از ایران طراحی شده، ظرفیت بزرگی برای جذب تجارت آسیایی به مسیرهای جدید ایجاد می‌کند. برخی تحلیلگران معتقدند که این مسیر عملاً نقش ترانزیتی ایران را به عنوان پل ارتباطی شرق و غرب تهدید می‌کند.
رقابت ترکیه-ایران برای نفوذ در عراق؛ فولاد، تنها میدان نیست
ترکیه، همزمان با اجرای پروژه‌های بزرگ ریلی و بندری در عراق، در حال تثبیت جایگاه خود به عنوان بازیگر غالب در بغداد است. ایران، که پس از سقوط صدام حسین نفوذ گسترده‌ای در عراق پیدا کرده بود، اکنون با کاهش وابستگی اقتصادی بغداد به تهران، به‌ویژه در حوزه انرژی و ساخت‌وساز، با چالش جدی مواجه شده است.
دکتر جواد حیران‌نیا، تحلیلگر سیاست خارجی، در گفت‌وگو با «امواج مدیا» گفت: «کاهش صادرات میلگرد به عراق، بخشی از روند بزرگ‌تری است که می‌تواند منجر به حذف ایران از کریدورهای بین‌المللی شود؛ فرآیندی که به‌طور مستقیم توان چانه‌زنی اقتصادی و سیاسی ایران را کاهش می‌دهد.»
فشار مضاعف بر مسیرهای جایگزین ایران؛ راه‌آهن شلمچه-بصره زیر سایه فاو
ایران سال‌ها برای اجرای پروژه راه‌آهن شلمچه-بصره تلاش کرده تا به این وسیله ارتباط خود با عراق و حتی سوریه را تقویت کند. اما با پیشرفت «جاده توسعه»، انگیزه بغداد برای تکمیل این خط ریلی رو به کاهش گذاشته است.
کارشناسان معتقدند که بندر فاو با ظرفیت طراحی‌شده ۹۰ اسکله، می‌تواند جایگزینی جدی برای بنادر جنوبی ایران شود. در نتیجه، تهران ممکن است به‌تدریج جایگاه ترانزیتی خود را به نفع مسیرهای عراق-ترکیه-اروپا از دست بدهد.
تحول اقتصادی عراق و فرصت‌سوزی ایران
افزایش تعرفه میلگرد، تنها یک نشانه کوچک از تحولی گسترده‌تر در اقتصاد عراق است؛ کشوری که به دنبال تنوع‌بخشی به اقتصاد خود و خروج از وابستگی به نفت از طریق توسعه صنایع پایین‌دستی و لجستیک است.
در مقابل، ایران که سال‌ها تلاش کرده خود را به‌عنوان مسیر اصلی ترانزیت بین آسیا و اروپا تثبیت کند، اکنون در معرض کنار گذاشته شدن از پروژه‌های بزرگ منطقه‌ای قرار گرفته است.
انتهای پیام/ م
نظر شما