به گزارش خبرنگار آهن نیوز؛ در روزهای اخیر و فرارسیدن زمستان، همچون سالهای گذشته میزان عرضه گاز به کارخانجات بزرگ انرژی بر کشور مانند فولادسازان کاهش یافته است که قطعا تاثیر منفی بر عملکرد و تولید این واحدها خواهد داشت. البته این موضوع، مختص ایران نیست و شاهد بودیم که در ماه‌های اخیر و با بروز بحران انرژی، بسیاری از تولیدکنندگان بویژه فولادسازان با کمبود سوخت مواجه شده‌اند. اما پرسش اصلی این است که آیا واکنش سیاست‌گذار در ایران چه تفاوت و شباهت‌هایی با کشورهای غربی دارد؟ برای پاسخ به این پرسش، باید توجه داشت که ساختار بازار در اروپا متفاوت از ایران است، یعنی بیشتر فولادسازان اروپا متعلق به بخش خصوصی هستند که انرژی را بدون یارانه و از بازار آزاد دریافت می‌کنند. بدیهی است که هرگونه افزایش نرخ سوخت در قیمت تمام شده و حتی تعطیلی آن تاثیرگذار خواهد بود. بنابراین واکنش این شرکت‌ها می تواند در کاهش تولید، تعطیلی، افزایش قیمت محصول و یا واردات باشد که در ادامه این موارد بررسی می‌شود.
واکنش فولادسازان اروپا به بحران سوخت
گاز مهم‌ترین منبع انرژی برای شرکت‌های صنعتی اروپا است و به گفته انوک اونوره، معاون مدیر برنامه تحقیقات گاز در موسسه مطالعات انرژی آکسفورد، در مجموع بخش صنعت حدود ۲۷ تا ۲۸ درصد از کل عرضه گاز اتحادیه اروپا را مصرف کند. اما حذف سوخت از بسیاری از فرآیندهای صنعتی به این راحتی نیست. تقریباً ۶۰ درصد مصرف گاز صنعتی برای فرآیندهای با دمای ۵۰۰ درجه سانتیگراد و بالاتر از جمله شیشه سازی، سیمان یا سرامیک استفاده می‌شود. البته برای فرآیندهای دمای پایین‌تر، گزینه‌های بیشتری برای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و پمپ‌های حرارتی وجود دارد.
اخیرا هزینه‌های فزاینده انرژی، فولادسازان را مجبور به کاهش تولید و حتی تعطیلی در سراسر اروپا کرده است. برای نمونه، شرکت فولاد لوکزامبورگی «اپیرام» با وجود چهار توربین بادی و بیش از 50 هزار پنل خورشیدی خود در شرق بلژیک، مجبور به توقف تولید خود به دلیل افزایش قیمت انرژی کرد. این شرکت مجموع هزینه انرژی سال گذشته را تنها برای یک ماه پرداخت می‌کند. برنارد هالمنز، رئیس Aperam در این‌باره گفت: «ما اهرم‌های موقتی برای غلبه بر یک دوره مشخص داریم که نمی‌تواند سال‌ها ادامه داشته باشد. اگر این اتفاق روی دهد، شاهد صنعتی‌زدایی از بخش‌هایی مانند فولاد خواهیم بود و اروپا برای فلزات اساسی، به واردات وابسته خواهد شد.»
البته کمیسیون اروپا اعلام کرد که اقدامات اتحادیه اروپا از ۱۹۵۰۰۰ شغل صنعت فولاد در سال ۲۰۲۱ محافظت کرده است، اگرچه منتقدان باور دارند که شکاف هزینه انرژی به اندازه‌ای است که حتی با تعرفه‌های حمایتی اضافی، واردات می‌تواند ارزان‌تر نیز باشد.
در آلمان، که عمدتاً برای تأمین انرژی اقتصاد صادراتی خود متکی به گاز روسیه است، صنعت فولاد با هزینه‌های انرژی اضافی ۱۰ میلیارد یورویی، حدود یک چهارم متوسط گردش مالی سالانه این بخش، برای گذار سبز اتحادیه اروپا مواجه است. بطوریکه هانس یورگن کرخوف، رئیس فدراسیون فولاد آلمان، در مورد صنعت‌زدایی در زمستان هشدار داده است.
شرکت بزرگ «تیسن‌کروپ آگ» تولید فولاد خود را در آنجا کاهش داده است، چون مشتریان در مواجهه با رکود فزاینده و قیمت‌های انرژی که تاثیر منفی بر رقابت بین المللی دارد، هنوز دچار تردید هستند. یا آرسلور میتال، دومین تولیدکننده بزرگ فولاد جهان، کوره بلند خود در آلمان را به همراه سایر شرکت‌ها در فرانسه، لهستان و اسپانیا خاموش کرد و پیش‌بینی می‌کند تولید سه‌ماهه چهارم اروپایی‌اش حدود ۱۷ درصد کمتر از یک سال گذشته باشد. آدولفو آیلو، معاون رییس فدراسیون فولاد اروپا یوروفر، اظهار داشت که اگر بحران انرژی در کوتاه‌مدت حل نشود، توقف موقت می‌تواند به دائمی تبدیل شود و در سایر بخش‌های انرژی‌بر مانند سایر فلزات، کودها و مواد شیمیایی نیز اعمال شود.
همچنین، برخی از شرکت‌های بخش‌های بزرگ از فولاد گرفته تا مواد شیمیایی، سرامیک، کاغذسازی، کود و خودرو به دنبال کاهش مصرف سوخت برای کاهش هزینه‌های فلج‌کننده انرژی و آمادگی برای کمبود گاز در زمستان هستند. بسیاری از آنها در حال یافتن راه‌های جدید برای کاهش مصرف انرژی هستند. به عنوان مثال، خودروساز فرانسوی رنو، زمان گرم نگه داشتن رنگ را کاهش می‌دهد، فرآیندی که تا ۴۰ درصد از تقاضای گاز آن را تشکیل می‌دهد.
در جولای ۲۰۲۱، میانگین قیمت برق در ایتالیا در حدود ۴۰۰ یورو (۳۹۷ دلار) در هر مگاوات ساعت بود که از حدود ۲۷۱ یورو در هر مگاوات ساعت در ژوئن ۲۰۲۲ و از ۱۰۳ یورو در هر مگاوات ساعت در جولای ۲۰۲۱ به شدت افزایش یافته است. البته، در هفته منتهی به ۲۱ آگوست، میانگین قیمت برق در ایتالیا از ۵۰۰ یورو در هر مگاوات ساعت نیز فراتر رفت. همچنین در ژوئیه ۲۰۲۲، متوسط قیمت عمده فروشی برق در آلمان از ۳۱۵ یورو در هر مگاوات ساعت فراتر رفت که تقریباً چهار برابر قیمت در جولای ۲۰۲۱ بود.
در مواجهه با این افزایش بی‌سابقه قیمت انرژی، کارخانه‌های فولاد شروع به افزایش قیمت خود کرده‌اند. در اواخر آگوست، آرسلور میتال، افزایش قیمت ۵۰ تا ۱۰۰ یورو در هر تن برای تمام محصولات کویل و ۱۰۰ یورو در هر تن برای محصولات فولادی بلند را اعلام کرد. اما شرایط بازار فولاد اروپا، برای حمایت از چنین افزایش قیمت‌های عظیم، به ویژه در بخش فولاد تخت، بسیار ضعیف است. در نتیجه، کارخانه‌های اروپایی در تلاش برای متعادل کردن بازار شروع به کاهش تولید خود کردند.
بحران انرژی اروپا فرصتی برای فولادسازان جنوب شرقی آسیا
اما جنگ روسیه علیه اوکراین جریان های تجاری را به شدت تغییر داده است. در نتیجه اقدامات نظامی از زمان تهاجم در ۲۴ فوریه، اوکراین با بنادر اصلی دریایی خود یعنی اودسا و ماریوپول قطع شده و دیگر نمی‌تواند محصولات فولادی را از طریق دریا صادر کند. تولیدکنندگان اوکراینی مجبور شده‌اند به دنبال مسیرهای جایگزین مانند حمل‌ونقل ریلی یا جاده‌ای باشند، اما حجم صادرات فولاد از این کشور کاهش یافته است.
در مارس ۲۰۲۲، کمیسیون اروپا واردات محصولات فولادی نهایی از روسیه و بلاروس را ممنوع کرد. در نتیجه، به این دو کشور هیچ سهمیه واردات جدیدی برای سه ماهه دوم سال ۲۰۲۲ داده نشد. با توجه به این که حجم سیم‌های مفتول لازم در بازار وجود ندارد، خریداران اروپایی اکنون محموله‌هایی را از کشورهایی مانند هند، اندونزی و مصر رزرو می‌کنند. اندونزی تحویل مفتول‌های خود به اتحادیه اروپا را به میزان قابل توجهی افزایش داده است. بطوریکه در شش ماهه اول سال ۲۰۲۲، ۶۵۱۵۹ تن سیم مفتول به اروپا صادر شد که این رقم در سال ۲۰۲۱ ، ۲۷۱۶۲ بوده است. هند نیز ارسال محموله به این منطقه را افزایش داده است. در ژانویه تا ژوئن ۲۰۲۲، ۶۹۱۵۸ تن به اتحادیه اروپا تحویل داد.
همچنین یکی از مدیران فولاد ایتالیایی اخیرا گفته است که ترکیبی از هزینه‌های بالای انرژی و مالیات کربن اروپا باعث افزایش هزینه واحدها شده است. او گفت: «قیمت گاز قبلاً ۴۰ یورو در هر تن تأثیر داشت، اکنون به ۴۰۰ یورو افزایش یافته و اگر مالیات کربن را به آن اضافه کنیم، تأثیر کلی هزینه‌های انرژی ۶۰۰ یورو خواهد بود. بنابراین انتقال تولید به آسیا برای ما منطقی‌تر است.
همانطور که اشاره شد شرکت‌های فعال صنعت فولاد در اروپا به دلیل افزایش هزینه‌های انرژی و موانع واردات از منطقه دریای سیاه، به واردات فولاد از آسیا روی می‌آورند. آسیا به بازار ارزان‌تری برای تامین محصولات تبدیل شده و هیچ نشانی از افزایش قابل توجه در هزینه انرژی وجود ندارد چون کشورهای آسیایی به طور مستقیم به تامین گاز روسیه از طریق خط لوله نورد استریم ۱ وابسته نیستند. برخی منابع مانند هند و چین حتی از خرید زغال سنگ روسیه با قیمت‌های پایین‌تر در ماه‌های اخیر سود نیز برده‌اند.
بطوریکه در ستامبر سال ۲۰۲۲، میزان فروش فولاد نیمه‌تمام و بلند از آسیای جنوب شرقی به اروپا در مجموع بیش از 10 هزار تن برآورد شده است. به گفته فعالان بازار، شمش فولادی توسط کارخانه‌های فولاد کوره بلند (BF) در مالزی و اندونزی به قیمت ۵۱۵ تا ۵۲۵ دلار در هر تن فروخته و به خریداران در آلمان یا لهستان می‌رسد، بطوریکه در نیمه نخست سال، حداقل 30 هزار تن از اندونزی به آلمان و لهستان فروخته شده است. در دسترس بودن کشتی ها نیز به این روند کمک کرده است، برای نمونه هزینه حمل و نقل کشتی‌های بزرگ حاوی فولاد از غرب هند به اروپا ۸۰ دلار در هر تن است.
بنابراین معاملات با اروپا و ترکیه به کارخانه‌های آسیای جنوب شرقی کمک می‌کند تا قیمت‌های پیشنهادی فولاد خود را با وجود تقاضای کم واردات در منطقه خود افزایش دهند. برای نمونه، کارخانه بزرگ اندونزی قیمت پیشنهادی خود را برای مفتول به ۵۸۰ دلار در هر تن به دلیل تقاضای پایدار افزایش داد که نسبت به پیشنهاد قبلی خود ۱۰ دلار در هر تن رشد داشته است، البته خریداران آسیایی معمولا با این قیمت خرید نمی‌کنند.
انتهای پیام/
نظر شما