به گزارش خبرنگار پایگاه خبری آهن‌نیوز، فرشید ایلاتی، کارشناس اقتصاد مسکن در رابطه با کیفیت سازه‌ها و میزان آسیب‌پذیری آن در زلزله اخیر ترکیه گفت: در خصوص این زلزله، باید کمی زمان بگذرد تا تست‌های سازه‌ای و تست‌های مخربی که لازم است از این سازه‌ها گرفته شود اما نکته‌ی کلی که وجود دارد در تصاویری هم که منعکس می‌شود، خیلی از این ساختمان‌ها کٌلاپس کردند، یعنی سازه‌ها کلا فرو ریختند و این نشان می‌دهد که این زلزله حجم تخریب بالایی داشته است و به دلیل این که نزدیک به سطح زمین بوده، تخریب گسترده‌ای را در پی داشته است.

ایشان درباره وضعیت و کیفیت سازه‌های استفاده شده در ساختمان‌های کشورمان گفت: نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد، از جنبه‌ی سازه‌ای نیست بلکه از جنبه‌ی بحث شهرسازی - معماری است، ما اگر تراکم ساختمان‌ها را افزایش دهیم، در حال حاضر یکی از پیچیدگی‌هایی که بعد از زلزله وجود دارد، قبل از زلزله بحث مواد پیشگیری و کنترل سازه است که سازه دچار کلاپس نشده یا فروریختن سازه را شاهد نباشیم مخصوصا در رأس اتصالات و موقع جوش که باید کنترل‌های خاصی روی آنها انجام شود. ولی در بحث بعد از زلزله و آواربرداری، حجم زیادی از این آواری که الان وجود دارد، به خاطر تراکم‌هایی است که وجود دارد و شهرهای ما به مراتب وضعیت بدتری را دارد. با توجه به تراکم جمعیتی، تراکم ساختمانی و تراکم طبقاتی، ما نسبت به همه‌ی شهرهای ترکیه تقریباً وضعیت بدتری داریم و خدایی نکرده اگر از این اتفاقات، با همین شدت زلزله در ایران رخ بدهد ما حجم تلفات بسیار بالاتری نسبت به ترکیه خواهیم داشت. از این جهت لازم است که ما در بحث سیاست شهرسازی تجدیدنظر کنیم و اجازه ندهیم به هیچ وجه این تراکمات غیرمجاز اتفاق بیفتد و تراکم شهرها را بیش از این افزایش بدهیم.

ایلاتی در رابطه با اینکه چه سازه‌ی فولادی استانداردی نیاز است که کار شود تا مقاومت ساختمان‌ها را در برابر چنین زلزله‌هایی بالا ببرد و آیا در کشور در حال حاضر این سازه‌های فولادی اجرا می‌شود، اظهار داشت: متأسفانه سازه‌های فولادی در پروژه‌ها کمتر استفاده می‌شود و در تصاویر ماهواره‌ای و تلویزیونی منتشر می‌شود، بیشتر سازه‌های بتنی (اسکلت بتنی) هستند و کمتر سازه‌های فولادی دیده می‌شود. سازه‌های فولادی به نسبت بتنی مقاومت بهتری نشان دادند اما به خاطر بحث قیمت و موارد دیگر, از سازه‌های فولادی کمتر استفاده می‌شود و از سازه‌ها بتنی بیشتر استفاده می‌شود و حجم آوار آن هم پیچیدگی‌های متفاوتی دارد. اسکلت اگر فلزی باشد، آواربرداری بسیار راحت‌تر است و سازه‌های فولادی را سریع‌تر می‌شود جمع‌آوری کرد و بحث آواربرداری با سرعت بالاتری انجام می‌شود اما به خاطر بافت اسکلت بتنی، حتی تخریبش هم مدل خاصی است که بحث آواربرداری را بسیار سخت می‌کند. از این جهت باید توجه شود به اسکلت فلزی و ما سازه‌های فلزی را بیشتر در دستور کار قرار بدهیم، که می‌تواند یکی از نکات این زلزله باشد. البته در مواردی سازه‌های مستحکمی هم دیده می‌شود که این زلزله اثر تخریبی روی آن داشته و کلا سازه را با مشکل مواجه کرده که احتمالا سازه استحکام لازم را داشته اما به خاطر نوع و مدل زلزله و برخوردی که با سازه داشته، باید کمی زمان بگذرد تا این ساختمان‌هایی تخریب شده که حدود ۲۷۰۰ ساختمان را اعلام کردند باید دسته‌بندی شوند که آیا سندش فلزی بوده یا بتنی و نقاط ضعفش کجا بوده است که در این صورت می‌توان تحلیل‌های بهتری انجام داد.

این کارشناس عمران و سازه در رابطه با این موضوع که چه درصدی از سازه‌های کشور فولادی است، گفت: آماری که بنده قبلا داشتم سال ۹۵، نسبت وجود سازه فولادی در کشور ۴۰ به ۶۰ بود یعنی ۴۰ درصد سازه‌ها فولادی و ۶۰ درصد بتنی تولید می‌شد، ولی فکر می‌کنم این نسبت الان شاید کمتر از ۳۰ درصد باشد. یعنی کمتر از ۳۰ درصد سازه‌ها فولادی است و بیش از ۷۰ درصد سازه‌ها به صورت بتنی ساخته می‌شود و با توجه به اینکه بیشتر شهرهای ما در بخش خط زلزله هستند بافت شهری متراکم دارند بنابراین باید در بحث آیین‌نامه‌های اجرایی باید تجدیدنظر شود که حداقل در شهرهایی که در خط زلزله یا گسل قرار دارند، ما بیشتر بتوانیم از اسکلت و سازه‌های فلزی استفاده کنیم.

ایشان در رابطه با زمینه تولید این سازه‌ها بیان کرد: کشور ما تولیدِ سازه فولادی را دارد و از لحاظ تولیدی کمبود هم ندارد، اما دلیل اصلی عدم کاربرد آن بیشتر بخاطر بحث هزینه است. مثلا هزینه‌ ساخت سازه‌های بتنی نسبت به سازه‌های فلزی و فولادی کمتر است و به این دلیل بیشتر تمایل دارند از سازه‌های بتنی استفاده کنند، اصطلاحاً این یک هزینه‌ پنهان است و در محاسبه این دیده نمی‌شود که مثلا یک مخاطره‌ اجتماعی مثل زلزله اتفاق افتاد، چون هزینه سرمایه‌گذاری دیده نمی‌شود و آن سرمایه‌گذار ملی و یا دولت، خودش باید محاسبه کند که وقتی شما این هزینه‌ی پنهان را محاسبه می‌کنید، ارزش دارد در ابتدا به درآمد بیشتر برسد و بعدها تبعات مالی کمتری داشته باشد و جبران‌پذیر باشد.

ایلاتی در پاسخ به این سؤال که آیا این فرمایش شما متولی مشخصی دارد که سازه‌ها را به سمت استفاده از سازه‌های فولادی سوق دهد؟ اظهار کرد: متولی اصلی وزارت راه و شهرسازی و مرکز تحقیقات است اما در بخش اجرا دست شهرداری‌ها است. شهرداری‌ها در بحث پروانه‌ی ساخت می‌تواند نظارت کند که در نقاط حادثه‌خیز با رعایت استاندارد آئین‌نامه مقررات ملی ساختمان بیشتر از اسکلت فولادی و فلزی استفاده شود و این شهرداری است که نقش مهمی دارد. البته الان با این وضعیت قیمت مسکن که افزایش داشته و تقریبا قیمت ساخت، شاید کمتر از 30 – 20 درصد هزینه تمام شده‌ مسکن را به خودش اختصاص می‌دهد، شهرداری می‌تواند بابت اینکه ما کیفیت سازه‌ها را افزایش بدهیم، به درستی عمل کند و سازنده را تشویق کند تا از سازه‌های فلزی استفاده کند.

پایان پیام/ ف