به گزراش پایگاه خبری آهن‌نیوز، صنایع بالادستی در زنجیره معدن برپایه بهره‌مندی از ذخایر معدنی یا ذخایر انرژی در کشور، احداث‌شده و توسعه‌یافته‌اند. انتظار می‌رفت توسعه صنایع معدنی به تکمیل زنجیره تولید، ارزش‌آفرینی، اشتغالزایی و همچنین ارتقای سطح تولید ناخالص داخلی کشور منتهی شود.  با این‌ وجود در طول سال‌های گذشته اختلافات گسترده‌ای میان تولیدکنندگان در حلقه‌های مختلف زنجیره تولید شکل گرفته، چراکه سرمایه‌گذاران در هر حلقه از این زنجیره فقط به دنبال کسب سود حداکثری خود هستند.

چنانچه تولیدکننده‌ای از امتیازات ویژه همچون مواد اولیه یا انرژی ارزان برخوردار باشد، موظف است به‌ازای دریافت چنین امتیازاتی، مسیر توسعه سایر صنایع را فراهم کند تا به این ترتیب از یک ‌سو از اشتغالزایی و رشد صنعتی در کشور حمایت شود و از سوی دیگر محصول نهایی با قیمت مناسب‌تری در اختیار مصرف‌کننده نهایی قرار گیرد.

بااین‌وجود سیاست‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت در تنظیم محصولات صنایع بالادستی تاکنون نتیجه‌بخش نبوده‌اند.  البته در بسیاری از موارد بخشنامه‌های موثری صادر شده‌اند، اما نظارت دقیق و مستمری بر روند اجرای این بخشنامه‌ها وجود ندارد و همین موضوع نیز مانع تحقق اهداف موردبحث می‌شود.

راهکاری برای تنظیم تقاضا در بورس کالا

روند رو به رشد بهای شمش آلومینیوم در بورس کالا و رقابت گسترده برای خرید این محصول در رینگ معاملاتی به یکی از دغدغه‌های اصلی فعالان صنایع پایین‌دستی بدل شده است. این تولیدکنندگان که در طول سال‌های گذشته همواره از نرخ بالای شمش پایه آلومینیوم گلایه داشته‌اند، حال ناچارند مواد اولیه موردنیاز خود برای تولید را پس از رقابت قابل‌توجه خریداری کنند.

این موضوع هزینه تمام‌شده تولید آنها را به‌شدت افزایش می‌دهد و عملا از رقابت‌پذیری این صنایع می‌کاهد. وزارت صنعت، معدن و تجارت در ماه‌های گذشته، تولیدکنندگان صنایع معدنی را ملزم به عرضه تمامی محصولات خود در بورس کالا کرده است؛ بخشنامه‌ای که به‌جرات می‌توان ادعا کرد در حوزه‌های مختلف از جمله در زنجیره آلومینیوم اجرایی نشده است. حال این وزارتخانه به‌دنبال آن است که با کنترل طرف تقاضا، از رقابت گسترده برای خرید شمش آلومینیوم بکاهد؛ بر همین اساس نیز معاونت امور معادن و فرآوری مواد وزارت صنعت، معدن و تجارت در نامه‌ای به بورس کالا خواستار کنترل خریداران شمش آلومینیوم در بورس کالا و اختصاص اولویت خرید به تولیدکنندگان صنایع پایین‌دستی شده است.

این راهکار در هفته نخست اجرای آن تا حدودی نتیجه‌بخش بوده است. بااین‌وجود به‌اعتقاد فعالان صنایع آلومینیوم کشور، دلایل دیگری نیز از کاهش رقابت در فرآیند خرید شمش کاسته‌اند. تولیدکنندگان انتظار دارند همزمان با کنترل طرف تقاضا، با نظم‌بخشی به فرآیند عرضه شمش آلومینیوم در بورس کالا و نظارت بر اجرای مصوبات حاکم بر این بخش، شاهد بهبود شرایط خریدوفروش این فلز نقره‌ای‌رنگ باشیم.

فروش محصولات صنایع معدنی بالادستی با قیمت بالاتر از نرخ‌های جهانی این محصولات که عموما به‌عنوان ماده اولیه در سایر حلقه‌های تولید، کاربرد دارند، به چالشی دائمی برای تولیدکنندگان بدل شده است. عرضه این محصولات در بورس کالا نیز تاکنون نتوانسته مانع گرانفروشی مواد اولیه صنایع معدنی کشور شود.

بر همین اساس وزارت صنعت، معدن و تجارت در چند هفته اخیر با ابلاغ بخشنامه‌های مختلف، زمینه تنظیم تقاضا و کاهش رقابت برای خرید این محصولات را فراهم کرده است. سیاست تنظیم تقاضا و اولویت‌بخشی به تولیدکنندگان در مقابل تجار برای خرید مواد اولیه در حوزه شمش مس و آهن‌اسفنجی نتیجه‌بخش بوده و از رقابت برای خرید این محصولات ظرف دو هفته اخیر کاسته است؛ بر همین اساس وزارت صنعت، معدن و تجارت به‌دنبال آن است که این سیاست را در زنجیره آلومینیوم نیز اجرایی کند.

رضا محتشمی‌پور، معاون معادن و فرآوری مواد وزیر صنعت، معدن و تجارت در نامه‌ای خطاب به مدیرعامل شرکت بورس کالای ایران تاکید کرد: باتوجه به اینکه بیشتر شرکت‌های تولیدکننده شمش آلومینیوم ناگزیر به تهاتر و صادرات بخش عمده‌ای از محصول شمش تولیدی به‌منظور تامین مواد اولیه هستند و از طرف دیگر نیاز مبرم صنایع راهبردی و بالادستی این محصول به شمش آلومینیوم، دستور فرمایید تا اطلاع ثانوی صرفا مصرف‌کننده صنایع پایین‌دستی در اولویت خرید شمش آلومینیوم از بورس کالا قرار گیرد و در صورت عدم فروش شمش عرضه‌شده در بورس کالا، بازرگانان و... مجاز به خرید باشند.

پایان پیام/ف